Het zijn illegalen, volgens het NOS radio-nieuws van gisteren: de mensen die op Kos onder abominabele omstandigheden zijn vastgezet (filmpje). Tenminste… totdat ik erover Tweet, daarna proberen ze ze vluchtelingen te noemen. Maar is het juist? Zijn het écht geen illegalen? Tijd voor wat uitleg: voor de NOS, en voor iedereen die werkelijk niet meer weet wat welk woord eigenlijk betekent (inclusief een handig overzichtje met definities).
Het overzichtje met alle definities (met bronvermelding) staat onderaan deze pagina. Het artikel in The Guardian waar nieuwslezer Ger Groot het over heeft, vind je hier.
1. Vluchtelingen: legitiem op Kos
Wat de nieuwslezer om 16.00 uur blijkbaar nog niet wist (en om 18.00 uur alweer bijna vergeten was), is dat veruit de meeste vluchtelingen die op Kos aankomen daar volkomen legitiem zijn. Weinig mensen weten dat trouwens.
2. VN-verdrag: vluchtelingen moet je beschermen
Natuurlijk: de vluchtelingen zijn illegaal de zee tussen Turkije en Griekenland overgestoken, maar dat is nou eenmaal de enige manier waarop ze een veilig heenkomen kunnen zoeken. En precies om die reden hebben alle VN-landen al in 1951 afgesproken dat ze vluchtelingen niet gevangen zetten of anderszins zullen straffen voor deze (op zich verboden) daad. Deze mensen verdienen juist bescherming.
3. Het zijn a prima facie vluchtelingen
En het gaat hier om vluchtelingen. Dat heb je zelfs als je niet goed oplet nog door. Veruit het grootste gedeelte van deze mensen komt namelijk uit Syrië (je weet wel, het land van IS). En het op één na grootste deel komt uit Afghanistan, een land waar we weinig meer van horen. Maar ook dat land ligt nog steeds in puin en raakt weer steeds meer verdeeld tussen strijdende groepen, waaronder IS.
4. Kos handelt (dus) misdadig
Allemaal mensen dus die je überhaupt niet gevangen zou mogen zetten, alleen al om de situatie waar ze uit komen. Maar ook omdat het niet alleen mannen zijn, maar ook vrouwen en kinderen. En omdat je überhaupt mensen niet vierentwintig uur met zijn tweeduizenden opeenpakt in een leeg stadion in de brandende zon, zonder schaduw of wind, en zonder eten of drinken, bij gevoelstemperaturen die gemakkelijk boven de 35 graden uitkomen. Dat is met normale gevangenen al ronduit misdadig, maar nu helemaal.
5. Boodschap voor de NOS
Dit is best wel basic informatie over het grootste nieuwsitem van dit moment. Van dé nationale nieuwszender verwacht ik dat ze die kennis hebben, en er geen fouten mee maken. In de hoop dat het helpt: hier is een overzicht met alle relevante termen in het internationale én nationale asieldebat.
@nosnieuws framet lekker op @NPORadio1: vluchtelingen op Kos ‘illegalen’ noemen omdat ze nog geen asiel konden aanvragen. @looovetinkebell
— Alfard Menninga (@alfardm) 12 augustus 2015
(1) http://unhcr.org.au/unhcr/images/protecting%20Refugees%20and%20the%20Role%20of%20UNHCR.pdf
(2) https://www.rechtspraak.nl/Naar-de-rechter/Bestuursrechter/Procedures/procedures-vreemdelingenrecht/Asielprocedure/Pages/default.aspx
(3) https://www.ensie.nl/amnesty-international/uitgeprocedeerden
(4) http://www.amnesty.nl/mensenrechten/encyclopedie/ongedocumenteerden
(5) http://www.gdrc.org/doyourbit/refugee-convention.pdf
Volgens mij zijn ze zowel “vluchteling” als “illegale”. Kijk naar de definities die u geeft en u zult zien dat het niet onjuist is deze vluchtelingen als illegaal te bestempelen; ze zijn illegaal binnengekomen en verblijven tot dusver (door geen legale verblijstatus te hebben) illegaal. Ik zie uw punt, maar knoop geen semantische discussie aan als u daarbij zelf uw ongelijk aantoont. Voor wat de zogenaamde “framing” door de NOS betreft, zou het wellicht prettiger zijn het slechts over “vluchtelingen” te hebben, maar daar hebt u het niet over.
Beste Henk, dank voor je reactie. Ik begrijp dat je geen semantische discussie wilt, maar omdat je er zelf mee begint, neem ik de vrijheid om één en ander wat verder te verduidelijken.
De term illegaal (of het volgens velen vriendelijkere “ongedocumenteerde”) wordt gebruikt voor mensen die – na volledig uitgeprocedeerd te zijn – alsnog in een land verblijven. Vluchtelingen zijn weliswaar noodgedwongen “illegale grensoverstekers”, maar zodra ze de grens over zijn, zijn ze gerechtigd in Europa te verblijven totdat er een beslissing genomen is over hun verblijfsstatus. Dat is het gevolg van ons ondertekenen van het VN vluchtelingenverdrag van 1951. Daarom zou je ze op het moment dat ze de grens oversteken “illegale migrant” kunnen noemen. Maar zodra ze er zijn, zijn alleen de termen vluchteling en asielzoeker juist. Voorwaarde is (zoals ik ook schrijf) dat ze zich zo snel mogelijk melden bij de overheid en een verklaring geven voor hun verblijf in het land. Juist op Kos is dat laatste lange tijd een probleem geweest: de receptie- en registratiecapaciteit was dermate onder de maat, en de procedure dermate ingewikkeld dat het vaak een week of twee duurde voordat mensen zich daadwerkelijk konden registreren. Dat kun je hen dus niet kwalijk nemen. Sterker nog: registreren is vaak het enige dat ze willen. Voor de mensen die op Kos verblijven zijn dus alleen de termen asielzoeker of vluchteling juist. Ik begrijp de verwarring, en het is ook erg ingewikkeld, dus ik hoop dat ik één en ander nu wat beter heb kunnen verduidelijken.
Dag Alfard,
Een maand geleden heb ik ook eens bij de NOS aan de bel getrokken. Wonderbaarlijke berichtgeving. De tekst bij het 10 uur journaal was diametraal tegenovergesteld aan dat van het journaal om 8 uur (of was het 6 uur – dat ben ik even kwijt). De beelden waren exact hetzelfde.
Ernstig.
Zorgwekkend.